گردآورنده : دکتر سپیده بانوا – استادیار بخش ترمیمی – عضو کمیته بهداشت و کنترل عفونت دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران
شستشوی دست به اندازه ای در سلامت انسان اهمیت دارد که روزی جهانی برای آن تعیین شده است. در سال گذشته 80 کشور برگزار کننده این روز مهم بودند امیدواریم امسال با تلاش یکدیگر و همکاری سازمانهای ذیربط در این حرکت جهانی شرکت کنیم.
چرا شستشوی دست مهم است ؟
سلامت هر جامعه و افزایش کارایی و توانایی ها در گرو توجه تک تک افراد به اصول بهداشتی است. مرکز کنترل بیماری ها(CDC ) شستشوی دست را به عنوان اولین و مهمترین اصل کنترل عفونت و جلوگیری از انتقال بیماری ها مطرح نموده است.
دستها معمول ترین راه انتقال پاتوژن های بیماری‌زا هستند. فلور میکروبی پوست شامل میکرو ارگانیسم‌های موقت و دائمی می‌باشد. فلور موقتی که لایه‌های سطحی پوست را اشغال می‌کند با یک شستشوی معمولی راحت‌تر برطرف می‌شوند. این فلورها اغلب بر روی دست همگی ما و از جمله کادر پزشکی ، در طی تماس با افرادی که بیمار هستند یا سطوح آلوده کسب می‌شوند. بر اساس آمار مرکز کنترل بیماری ها سالانه 2 میلیون نفر در آمریکا به همین دلیل به عفونت بیمارستانی دچار می شوند و 90000 نفر فوت می کنند.
ساده ترین و کم هزینه ترین راه پیشگیری و جلوگیری از انتقال بیماری شستشوی دست است.شستشوی دست سبب کاهش انتشار مقاومت به عوامل آنتی باکتریال می شود.
مرکز کنترل بیماری ها پیشنهادات زیر را برای کاهش انتقال بیماری ها و در نتیجه کاهش هزینه ناشی از درمان بیماری های ساده ای همچون سرما خوردگی ، آنفلوآنزا ، بیماری های گوارشی و سایر بیماریهای خطرناک و مسری ارائه می دهد:
دستها باید در شرایط زیر شسته شوند:
– وقتی آلودگی مشخصا بر روی دستها دیده شود.
– پس از خروج از دستشویی
– پیش از آماده کردن غذا
– پس از دست زدن به بینی و دهان
– پس از دست زدن به وسایل و سطوح آلوده
– پیش و پس از درمان هر بیمار ( پیش از پوشیدن دستکش و پس از خارج کردن آن )
روش درست شستشوی دست
روش‌های ترجیحی برای پاکیزه نگهداشتن دست بستگی به نوع کار، میزان آلودگی و ادامه‌ی فعالیت ضد میکروبی مورد نظر بر روی پوست دارد.
– معمولا برای بیشتر افراد جامعه شستشوی دستها به معنای شستشو با آب و صابون ساده یا معمولی است.
– شستشوی آنتی سپتیک به معنای شستشوی دست با آب و صابون یا مواد آنتی سپتیک دارای ترکیب تر کلوزان یا کلرهگزیدین می باشد. این دوش بیشتر برای افرادی که جزء کادر پزشکی هستند پیشنهاد می شوند . با اینحال در شرایط اپیدمی شدن برخی بیماریها برای کلیه افراد جامعه پیشنهاد می شود به ویژه افرادی که به نوعی با کودکان ارتباط دارند.
– کاربرد مواد دارای 60-95% اتانول یا الکل ایزوپروپانول، بدون آب به عنوان شستشوی دست با الکل معرفی می شود که می تواند در کاهش تعداد باکتریهای دست موثر باشد ولی باید پیش از آن دست با آب و صابون شسته شده باشد.
ناخن های بلند ، ناخن مصنوعی و جواهرات سبب کاهش اثر شستشوی دست شده و سبب انتقال بیماری ها می شود. پیشنهاد شده است که کادر پزشکی به ویژه به این نکات توجه نمایند.
برای کاهش انتقال بیماری ها در سطح جامعه چه باید کرد؟
1- اطلاع رسانی و آموزش شستشوی دست
2- آموزش مواردی که باید شستشوی دست صورت گیرد.
3- آموزش از طریق رسانه های عمومی
4- آموزش کودکان و دانش آموزان در مدارس
5- آموزش کارکنان ادارات
6- آموزش کادر پزشکی درمانگاه ها ، بیمارستانها و ….
7- آموزش دانشجویان ، اساتید و کارکنان دانشگاه ها
8- ارئه بروشور و پوستر
9- ارائه صابون از طریق شهرداری ها ، شرکت ها و … در مکان های عمومی
10- توجه به نظافت و وجود صابون و آب تمیز در دستشویی های عمومی و رستوران ها و بازدید مرتب سازمانها و مسئولین ذیربط از مکانهای ذکر شده
11- وجود صابونها و شیرهای آب دارای چشم الکترونیک
12- ارائه برنامه های تشویق کننده شستشوی دست
برای دیدن عکس های بیشتر به زبان فارسی کلیک کنید
برای دیدن عکس ها بیشتر به زبان انگلیسی کلیک کنید.
برای دیدن سایت روز جهانی شستن دست و خواندن تاریخچه آن کلیلک کنید.